Η δημιουργία ενός πλάνου συναλλαγών (trading plan) είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα στο trading. Ο σκοπός του πλάνου είναι να λειτουργήσει σαν ο προσωπικός σας βοηθός, οποίος θα σας βοηθάει να παίρνετε αποφάσεις για το πότε, τι, γιατί και τι ποσό να συναλλάσεστε.

Το πλάνο πρέπει να καλύπτει την προσωπικότητα σας, το επίπεδο ρίσκου που έχετε ήδη προαποφασίσει, τους στόχους σας και να συμβαδίζει ταυτόχρονα με τις στρατηγικές που έχετε αποφασίσει να ακολουθήσετε.

Είναι πάρα πολύ σημαντικό το πλάνο να είναι φτιαγμένο από εσάς με βάση τα παραπάνω και να μην είναι αντιγραφή από κάποιον άλλον. Αν αντιγράψετε το πλάνο κάποιου άλλου, ή ακολουθείτε τις συμβουλές του για το πως, ή αν πληρώνετε συνδρομητικές υπηρεσίες για "σήματα", που και πόσα να επενδύσετε κτλ, τότε θα χάσετε τα χρήματα σας.

Οι στόχοι και ο τρόπος σκέψης αλλά και το διαθέσιμο κεφάλαιο κάποιου άλλου, σίγουρα είναι εντελώς διαφορετικά από τα δικούς σας. Επίσης κάποιος άλλος μπορεί να έχει πολύ περισσότερο χρόνο ή λιγότερο από εσας.

Γιατί είναι σημαντική η ύπαρξη ενός πλάνου;

Ένα πλάνο σας καθοδηγεί πότε και πως να κάνετε συναλλαγές. Χωρίς πλάνο μπορεί να ανησυχείτε σε ποια αγορά θα κάνετε συναλλαγές, αν θα πουλήσετε νωρίς, αν θα πουλήσετε αργά, δεν θα ξέρετε σε ποιο σημείο απώλειας πρέπει να βγείτε από την αγορά ή αν χάνετε ευκαιρίες σε κάποια άλλη αγορά. 

Αν υπάρχει το πλάνο, τότε μόλις εμφανιστεί η κατάλληλη ευκαιρία τότε θα μπορείτε να κάνετε την συναλλαγή σας χωρίς ή με πάρα πολύ μικρές απώλειες.

Ένα πλάνο μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε συναλλαγές χωρίς συναισθήματα. Πρέπει να ξέρετε ήδη το ποσοστό που πρέπει να κερδίσετε αλλά και το ποσοστό που μπορεί να χάσετε. Η αγορές πάνε μόνο πάνω, κάτω ή πλαγίως, άρα πρέπει να είστε έτοιμοι ψυχολογικά να αντιμετωπίσετε την κάθε κατάσταση.

Το πλάνο που θα κάνετε θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε την πειθαρχία σας. Η πειθαρχία είναι πάρα πολύ σημαντική για ένα trader. Όλοι μπορούν να φανούν τυχεροί με ορισμένες συναλλαγές αλλά ένας πειθαρχημένος trader, θα έχει πολύ περισσότερα κέρδη μακροχρόνια.

Ακολουθώντας ένα πλάνο και διατηρώντας ένα ημερολόγιο με τις συναλλαγές σας, μπορείτε να ανακαλύψετε τι δουλεύει και τι δεν δουλεύει. Αυτό είναι αρκετά σημαντικό για να αναλύσετε την απόδοση σας και να βελτιώσετε την κατάσταση σας, αλλά και να καταλάβετε που κερδίσατε ή χάσατε από τύχη ή από σωστή κρίση.

Πως να κάνετε ένα σωστό πλάνο

Όλα τα πλάνα είναι προσαρμοσμένα στις προσωπικές ανάγκες του καθενός, και δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη "συνταγή" για ένα επιτυχημένο πλάνο. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποια στοιχεία που πρέπει να λάβετε υπόψη.

Για παράδειγμα ποιος ειναι ο λόγος που θέλετε να κάνετε αυτή την δουλειά; Για να κάνετε εύκολα λεφτά, γιατι σας εξιτάρει ή απλά για να μάθετε κάτι καινούργιο και να το κάνετε σαν χομπυ; Όποιος και αν είναι ο λόγος, πρέπει να τον καταγράψετε έτσι ώστε να δημιουργήσετε το πλάνο σας με βάση αυτό.

Πόσο χρόνο είστε διατεθειμένοι να ξοδέψετε για την καινούργια σας δουλειά ή χόμπυ; Όσοι θέλουν να ασχοληθούν επαγγελματικά θα πρέπει να ξοδέψουν πάρα πολύ περισσότερο χρόνο από κάποιον που απλά θέλει να το κάνει σαν χομπυ.

Όταν μάθετε γιατί θέλετε να κάνετε αυτή την δουλειά και αποφασίσετε πόσο χρόνο είστε διατεθειμένοι να ξοδέψετε, τότε θα πρέπει να καθορίσετε τους στόχους σας. Λέγοντας στόχους δεν εννοώ ότι θα αγοράσετε καινούργιο αυτοκίνητο αν πετύχετε ή σπίτι. Στόχους εννοώ ποσοστά κέρδους ανα συναλλαγή, ποσοστό αύξησης του κεφαλαίου σας σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κτλ.

Ρίσκο...Η τιμές αλλάζουν συνεχώς και κάποιες αγορές είναι πιο επικίνδυνες από άλλες, και ταυτοχρόνως πιο κερδοφόρες. Μια επένδυση για εσάς μπορεί να σας φαίνεται μια χαρά και ακίνδυνη αλλά για κάποιους άλλους μπορεί να φαίνεται επικίνδυνη. Ανάλογα με το πόσο θέλετε να αυξήσετε το κεφάλαιο σας θα πρέπει να πάρετε και το ανάλογο ρίσκο. 

Για παράδειγμα αν θέλετε να διπλασιάσετε τα χρήματα σας σε ένα χρόνο, τότε θα κάνετε πιο επικίνδυνες συναλλαγές από κάποιον που θέλει να το αυξήσει μόνο 10 ή 20 τις εκατό.

Αν κοιτάξουμε και λίγο το κεφάλαιο θα πρέπει να αποφασίσετε πόσα μπορείτε να επενδύσετε στην δουλειά αυτή. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να μην επενδύσετε περισσότερα από όσα μπορείτε να χάσετε. 

Κανένας δεν κάνει συναλλαγές με σκοπό να χάσει χρήματα, αλλά ορισμένοι χάνουν το αρχικό τους κεφάλαιο και πολύ περισσότερα λόγω λανθασμένων αποφάσεων.

Κάτι επίσης πάρα πολύ σημαντικό είναι οι αγορές στις οποίες θα αποφασίσετε να κάνετε συναλλαγές. Είναι καλύτερα να επιλέξετε μια αγορά στην οποία έχετε φυσικό ενδιαφέρον και γνωρίζετε κάτι για αυτήν.

Για παράδειγμα αν είστε gamer, ή λάτρεις της τεχνολογίας θα πρέπει να επιλέξετε μετοχές οι οποίες είναι σχετικές με το κλάδο τον οποίο σας ενδιαφέρει. Για παράδειγμα εγώ προσωπικά έχω επιλέξει τα κρυπτονομίσματα και εταιρείες τεχνολογίας. Αν σας αρέσει το ποδόσφαιρο μπορείτε να επιλέξετε μετοχές ποδοσφαιρικών ομάδων.

Κάτι άλλο που πρέπει να έχετε υπόψη πριν να επιλέξετε μια αγορά, είναι η ώρες λειτουργίας της. Πάρα πολλές αγορές δεν είναι διαθέσιμες όλες το 24ωρο. Η μεταβλητότητα της αγοράς, τι λέει. Τι ποσά κινούνται κάθε μέρα και κατα πόσους πόντους ανεβαίνει και κατεβαίνει; 

Πόσα θα κερδίσετε ανα συναλλαγή με την κάθοδο ή άνοδο; Αν τα υπολογίσετε και αυτά και δεν ταιριάζουν τότε θα πρέπει να επιλέξετε άλλη αγορά. Όσα περισσότερα καταλαβαίνεται και ξέρετε για την αγορά που έχετε αποφασίσει να κάνετε συναλλαγές, τόσο πιο εύκολο θα είναι να προβλέψετε τις διακυμάνσεις των τιμών.

Για να δουλέψει καλά το πλάνο σας, θα πρέπει να υπάρχει αρχείο σχετικά με την δραστηριότητα σας. Θα πρέπει να καταγράφονται τα πάντα σχετικα με τις συναλλαγές σας, πότε και σε ποια τιμή ξεκινήσατε, πόσο ρίσκο πήρατε, πόσο κέρδος περιμένατε να κάνετε, πόσο κέρδος ή απώλειες είχατε στην πραγματικότητα και όσες άλλες λεπτομέρειες μπορείτε να καταγράψετε.

Επίσης πρέπει να καταγράφετε και τα συναισθήματα σας έτσι ώστε να κρατήσετε τον εαυτό σας σε πειθαρχία και να αποφυγετε τις συναλλαγές οι οποίες βασίζονται σε συναισθήματα. Αν για παράδειγμα κλείσει μια συναλλαγή λόγω του ότι φοβόσασταν ότι θα προχωρήσει η τιμή της, καταγράψτε το. Μετά τι έγινε; η τιμή έπεσε; ανέβηκε; ή έπεσε όπως περιμένατε;.

Η καταγραφή των συναλλαγών μαζί με τις έξτρα σημειώσεις, θα σας βοηθήσει να καταλάβετε πως τα πάτε στην πορεία του χρόνου. Κερδίζετε ή χάνετε; Πόσο είναι το ποσοστό επιτυχίας και κέρδους; Καταγράφοντας όλα αυτά μπορείτε να γίνετε καλύτερος trader και να βοηθηθείτε να πετύχετε τους στόχους σας.

Τι είναι η διαχείριση ρίσκου και πως γίνεται;

Οι τιμές μπορούν να πάνε κάτω ή πάνω. Ένα κύριο συστατικό ενός επιτυχημένου πλάνου συναλλαγών είναι η σωστή διαχείριση ρίσκου. Ρίσκο εννοούμε ότι μπορεί η συναλλαγή μπορεί να αποφέρει λιγότερα από όσα περιμένατε να αποφέρει. Αυτό συμπεριλαμβάνει και την ολοκληρωτική απώλεια των χρημάτων σας, αν κάνετε συναλλαγές με μόχλευση.

Από την άλλη, οι traders με μια αποτελεσματική διαχείριση ρίσκου, μπορούν να κερδίσουν χρήματα ακόμη και αν χάνουν σε περισσότερες συναλλαγές από ότι κερδίζουν. Λόγω του ότι ορισμένες συναλλαγές μπορεί να αποφέρουν αρκετά μεγάλα κέρδη.

Το πρώτο ρίσκο που θα πρέπει να λάβετε υπόψη είναι το ρίσκο που υπάρχει σε κάθε χρηματοοικονομική αγορά. Η τιμές μπορούν να πάνε πάνω ή κάτω. Επίσης υπάρχουν και άλλοι λόγοι οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν τις απώλειες και τα κέρδη σας. 

Για παράδειγμα αν επενδύσατε σε μια αμερικάνικη μετοχή και βρίσκεστε στην ευρώπη, και αλλάξει η ισοτιμία του δολαρίου με το ευρώ μπορεί να έχετε απώλειες ακόμη και αν δεν πέσει η τιμή της μετοχής.

Είναι αρκετά σημαντικό να λάβετε υπόψη και άλλους έμμεσους παράγοντες οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν την επένδυση σας. Κάτι άλλο που πρέπει να λάβετε υπόψη είναι η ρευστότητα της αγοράς.

Αν δεν υπάρχει αρκετή ρευστότητα τότε μπορεί να μην μπορείτε να αγοράσετε ή να πουλήσετε αρκετά γρήγορα ένα κρυπτονόμισμα ή μια μετοχή και η τιμή να αλλάξει και να υποστείτε σημαντικές ζημιές.

Τρίτο και τελευταίο είναι το συστημικό ρίσκο. Δηλαδή η κατάρρευση του κλάδου ή του χρηματοικονομικού τομέα στον οποίο έχετε επενδύσει. Πάρτε παράδειγμα την κρίση του 2008 και την κρίση στα κρυπτονομίσματα το 2017. Αυτό είναι και το πιο επικίνδυνο και απρόβλεπτο ρίσκο. Απο αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο να προστατευτείτε.

Διαχείριση

Τώρα πρέπει να δούμε και πως μπορείτε να διαχειριστείτε την κατάσταση. Πριν να ξεκινησετε την συναλλαγή σας, πρέπει να σκεφτείτε τα χειρότερα. Ότι μπορείτε να χάσετε όλα σας τα χρήματα. 

Αυτό είναι πάρα πολύ πιθανό αν κάνετε συναλλαγές με μόχλευση. Φυσικότατα αν είστε αρκετά γρήγοροι ή έχετε καταχωρήσει εντολές στοπ τότε μπορείτε να μειώσετε αρκετά τις απώλειες.

Αποφύγετε τα συναισθήματα. Όταν παίρνετε αποφάσεις δεν πρέπει να υπάρχουν συναισθήματα στις επιλογές σας. Πρέπει να αναλύετε σωστά τις αγορές να κάνετε σωστά τις συναλλαγές σας χωρίς συναισθήματα και όχι με βάση το τί νομίζετε ή το τι νιώθετε.

Ποικιλία….Για να μειώσετε το ρίσκο απώλειας, πρέπει να υπάρχει ποικιλία στις επενδύσεις και στις συναλλαγές σας. Για παράδειγμα αν έχετε 1000 ευρώ κεφάλαιο, δεν πρέπει να τα επενδύσετε όλα σε ένα κρυπτονόμισμα ή μόνο μια μετοχή. 

Ακόμη και αν έχετε επενδύσει όλο το κεφάλαιο σας σε διάφορες μετοχές ή κρυπτονομίσματα αυτό δεν σας προστατεύει από μια συστημική κατάρρευση των αγορών.

Αν καταλήξετε να έχετε ένα πορτφολιο από διαφορετικές επενδύσεις, είναι σημαντικό να ισορροπήσετε τις επικίνδυνες επενδύσεις με άλλες πιο σταθερές. 

Υπολογισμός

Η επιλογή του ποσοστού χρημάτων που θα ρισκάρετε ανα συναλλαγη ποικίλει ανάλογα με τον καθένα. Ορισμένοι λένε ότι δεν είναι σωστό να ρισκάρετε περισσότερα από το 1% ενώ άλλοι λένε είναι εντάξει να ρισκάρετε το 10% του κεφαλαίου σας.

Αν έχετε συνεχόμενες απώλειες, το ποσοστό του κεφαλαίου σας που ρισκάρετε ανα συναλλαγή θα έχει μεγάλες επιπτώσεις στο κεφάλαιο σας. 

Δηλαδή αν έχετε 1000 ευρώ για παράδειγμα, και χάσετε 10 συνεχόμενες συναλλαγές, αν ρισκάρετε το 1%, το 5% ή το 10% ανα συναλλαγή θα έχει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στην πορεία σας. Μπορείτε να καταστραφείτε οικονομικά αν ρισκάρετε το 10%.

Αν ρισκάρετε 2% ανα συναλλαγη μετά από 10 αποτυχημένες συναλλαγές, θα έχετε χάσει το 20% του κεφαλαίου σας, δηλαδή 200 ευρώ.

Αν ρισκάρετε το 5% θα έχετε χάσει το 50% και αν ρισκάρετε το 10% θα έχετε χάσει το 100% μετά από 10 αποτυχημένες συναλλαγές.

Να ξέρετε ότι όσο καλοί και να είστε, πάντα θα χάνετε. Αλλά αυτοί που έχουν ήδη σχεδιάσει και προγραμματίσει τις απώλειες τους θα είναι και πάλι κερδισμένοι μακροχρόνια.

Είναι πιθανό να χάσετε περισσότερες φορές σε ένα μήνα από όσες έχετε κερδίσει, αλλά να είστε και πάλι κερδισμένοι. 

Αναλογίες

Δηλαδή...Αν για παράδειγμα υπολογίζετε ότι θα χάσετε 200 ευρώ ανα συναλλαγή αλλά από την άλλη μπορεί να κερδίσετε 600, τότε η αναλογία απώλειας/κέρδους είναι 1:3.

Σε τελικές γραμμές…

Αν χρειάζεστε βοήθεια στην δημιουργία ενός πετυχημένου πλάνου για να πραγαμτοποιείται τις συναλλαγές σας, τότε μην διστάσετε να μου στείλετε μήνυμα για να κλείσουμε ένα ραντεβού!

Αν σας ενδιαφέρει να μάθετε να κάνετε trading με το σύστημα Renko, το οποία διδάσκω στους μαθητές μου μην διστάσετε να παρακολουθήσετε το σεμινάριο "Renko Trader 1100" έτσι ώστε να γίνετε κερδοφόροι traders!!!